Tην αντικατάσταση του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) από ένα γενικευμένο «φόρο κατοχής περιουσίας», ο οποίος θα επιβάλλεται στο σύνολο των ακινήτων και των κινητών περιουσιακών στοιχείων των Ελλήνων πολιτών, ακόμη κι εκείνων που βρίσκονται στο εξωτερικό, προβλέπει σχέδιο που προωθεί το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης.
Σύμφωνα με το σχέδιο, ο νέος φόρος περιουσίας θα επιβαρύνει όχι μόνο τα κτίσματα, τα οικόπεδα και τα αγροτεμάχια που κατέχουν οι φορολογούμενοι, αλλά και τα Ι.Χ. αυτοκίνητα, τις μοτοσικλέτες, τα σκάφη αναψυχής και τα λοιπά κινητά περιουσιακά στοιχεία μεγάλης αξίας που έχουν στην ιδιοκτησία τους. Η εφαρμογή του σχεδίου θα υποστηριχθεί από το ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο, τη βάση δεδομένων που θα δημιουργηθεί τη διετία 2017-2018 και θα περιλαμβάνει πληροφοριακά στοιχεία για όλη την ακίνητη και την κινητή περιουσία που κατέχουν οι Ελληνες φορολογούμενοι. Στόχος της επιβολής του νέου φόρου θα είναι να εισπράττονται κάθε χρόνο έσοδα ύψους 2,65 δισ. ευρώ, όσα ακριβώς και με την επιβολή του ΕΝΦΙΑ.
Το σχέδιο
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η κυβέρνηση σχεδιάζει να καταργήσει τον ΕΝΦΙΑ από το 2018 και να τον αντικαταστήσει με ένα νέο φόρο που θα επιβάλλεται όχι μόνο στην ακίνητη αλλά και στην κινητή περιουσία των Ελλήνων φορολογουμένων. Το σχέδιο προβλέπει ότι από το 2018 οι αξίες όλων των ακίνητων και κινητών περιουσιακών στοιχείων κάθε φυσικού προσώπου θα αθροίζονται και θα φορολογούνται με μια προοδευτική κλίμακα συντελεστών. Από τη συνολική αξία των περιουσιακών στοιχείων θα αφαιρείται ως αφορολόγητο ένα συγκεκριμένο ποσό, το οποίο πιθανότατα θα κλιμακώνεται ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση του κάθε ιδιοκτήτη (έγγαμος, άγαμος, με ή χωρίς προστατευόμενα τέκνα).
Πεδίο εφαρμογής
Στο νέο αυτό φόρο θα υπάγονται:
* Κατοικίες, κτίρια επαγγελματικής στέγης, αποθήκες και άλλων ειδών κτίσματα, καθώς και οικόπεδα, αγροί, αγροτεμάχια και λοιπές εδαφικές εκτάσεις που κατέχουν οι φορολογούμενοι κατά πλήρη κυριότητα, ψιλή κυριότητα ή επικαρπία.
* Αυτοκίνητα Ι.Χ., μοτοσικλέτες, μηχανάκια, τρίκυκλα, σκάφη αναψυχής ταχύπλοα ή μη, εναέρια μέσα μεταφοράς (αεροπλάνα, ελικόπτερα κ.λπ.).
* Κινητά αντικείμενα μεγάλης συνολικής αξίας, όπως έπιπλα κ.λπ.
* Συμμετοχές των φορολογουμένων σε επιχειρήσεις καθώς και ορισμένες άλλες επενδυτικές τοποθετήσεις κεφαλαίων τους (π.χ. σε επενδυτικό χρυσό).
Υπολογισμός
Προκειμένου να επιβληθεί ο «φόρος κατοχής περιουσίας» η εφορία θα λαμβάνει, μεταξύ άλλων, υπόψη:
α) Τις αντικειμενικές αξίες των δηλωθέντων ακίνητων περιουσιακών στοιχείων.
β) Τις αξίες αγοράς των κινητών περιουσιακών στοιχείων. Για τα Ι.Χ. αυτοκίνητα οι αξίες αυτές θα προσδιορίζονται με βάση τις διατάξεις του εθνικού τελωνειακού κώδικα με συνυπολογισμό και της παλαιότητας. Ανάλογα, δηλαδή, με την παλαιότητα κάθε οχήματος θα εφαρμόζεται ποσοστιαίος συντελεστής μείωσης της φορολογητέας αξίας. Για τον προσδιορισμό των φορολογητέων αξιών των σκαφών αναψυχής θα χρησιμοποιηθούν στοιχεία και πληροφορίες που θα προέρχονται από την αγορά.
Τέλος, για τον προσδιορισμό της αξίας των λοιπών κινητών περιουσιακών στοιχείων, όπως για παράδειγμα τα έπιπλα και ο οικιακός εξοπλισμός μεγάλης αξίας, δεν αποκλείεται να εφαρμοσθεί το αντικειμενικό σύστημα που προβλέπει η νομοθεσία για τη φορολογία κληρονομιών. Δηλαδή ως αξία των λοιπών αυτών περιουσιακών στοιχείων να λαμβάνεται υπόψη ποσό ίσο με το 1/20 του συνόλου της αξίας των ακινήτων, των αυτοκινήτων, των δικύκλων και των σκαφών αναψυχής!
«Πληροφοριοδότης»
Πηγή πληροφόρησης για τις φορολογικές αρχές ώστε να καταφέρουν να εφαρμόσουν το φιλόδοξο σχέδιο επιβολής του νέου αυτού φόρου θα αποτελέσει το περίφημο ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο. Πρόκειται για μια τεράστια ηλεκτρονική βάση δεδομένων που θα δημιουργηθεί και θα προστεθεί στις εφαρμογές του συστήματος ΤΑXIS το αργότερο εντός του 2018. Σ’ αυτή την ηλεκτρονική βάση δεδομένων θα συγκεντρωθούν πλήρεις και αναλυτικές πληροφορίες για την περιουσιακή κατάσταση όλων των φυσικών και των νομικών προσώπων. Ουσιαστικά τα δεδομένα που θα συγκεντρωθούν στο ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο θα αξιοποιηθούν από το υπουργείο Οικονομικών και την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων με σκοπό την αναδιαμόρφωση της φορολογικής πολιτικής, δηλαδή για την επιβολή νέων φόρων στην περιουσία. Οι πληροφορίες που θα συγκεντρωθούν στο ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο θα αφορούν ενδεικτικά: ακίνητα, οχήματα, μετρητά, επενδυτικό χρυσό, εναέρια μέσα μεταφοράς, σκάφη, μετοχές, εταιρικά μερίδια, εταιρικές μερίδες, συμμετοχές σε επιχειρήσεις οποιασδήποτε μορφής, τραπεζικούς λογαριασμούς, ομόλογα, έντοκα γραμμάτια, αμοιβαία κεφάλαια, παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα και λοιπά χρηματοοικονομικά προϊόντα και υπηρεσίες, δρόμωνες ίππους, κινητά αντικείμενα μεγάλης αξίας κ.λπ.
Εξαιρούνται
Ωστόσο, στο νέο φόρο περιουσίας δεν θα υπόκεινται οι καταθέσεις στις τράπεζες και ίσως κι άλλες μορφές αποταμιεύσεων και επενδύσεων, όπως οι μετοχές που είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο, τα μερίδια των αμοιβαίων κεφαλαίων, τα ομόλογα και τα έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου. Στο νέο φόρο θα υπόκεινται όμως τα ακίνητα και τα λοιπά κινητά περιουσιακά στοιχεία κάθε φορολογούμενου όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό.
Ανακατανομή
Αρμόδια πηγή του υπουργείου Οικονομικών που ρωτήθηκε σχετικά διευκρίνισε ότι με την επιβολή του νέου αυτού γενικευμένου φόρου περιουσίας θα δοθεί η δυνατότητα μιας δικαιότερης ανακατανομής των φορολογικών βαρών στα περιουσιακά στοιχεία των φορολογουμένων. Ανέφερε ειδικότερα ότι η επιβολή φόρου και στα κινητά περιουσιακά στοιχεία των Ελλήνων φορολογουμένων τα οποία βρίσκονται στην Ελλάδα, καθώς επίσης και σε κινητά και ακίνητα περιουσιακά στοιχεία τους τα οποία βρίσκονται στο εξωτερικό, συνεπάγεται μια πολύ μεγάλης έκτασης διεύρυνση της φορολογικής βάσης που θα διασφαλίσει την είσπραξη σημαντικού ύψους πρόσθετων εσόδων και θα δημιουργήσει το δημοσιονομικό περιθώριο για την ουσιαστική ελάφρυνση της φορολογίας επί των ακίνητων περιουσιακών στοιχείων. Δεδομένου δηλαδή ότι ο εισπρακτικός στόχος της επιβολής και του νέου αυτού φόρου παραμένει ίδιος με του ΕΝΦΙΑ, δηλαδή να εισρέουν κάθε χρόνο στα ταμεία του κράτους 2,65 δισ. ευρώ, ό,τι χρήματα κερδηθούν από το Δημόσιο με την επέκταση της φορολογίας στην κινητή περιουσία θα απολεσθούν από τη μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης στην ακίνητη περιουσία. Κερδισμένοι από την αναδιανομή αυτή θα είναι οι φορολογούμενοι που κατέχουν πολύ μικρής αξίας ακίνητη περιουσία, η οποία περιορίζεται, συνήθως, σε ένα μόνο σπίτι μικρής ή μεσαίας έκτασης, είτε μονοκατοικία είτε διαμέρισμα. Το τολμηρό αυτό σχέδιο επιβολής ενός γενικευμένου φόρου περιουσίας είναι πολύ πιθανό να αποτελέσει βασικό θέμα του νέου γύρου διαπραγματεύσεων της ελληνικής κυβέρνησης με τους εκπροσώπους των δανειστών, που θα ξεκινήσει κάποια στιγμή εντός του 2017 για την τρίτη αξιολόγηση της πορείας υλοποίησης του Μνημονίου ΙΙΙ.
Στο στόχαστρο φέτος 6.000.000 νοικοκυριά
Για το 2017 η κυβέρνηση σχεδιάζει να επιβάλει και πάλι τον ΕΝΦΙΑ επί των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων, με μικρές μεταβολές σε σύγκριση με τα όσα ίσχυσαν το 2016. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα όσα ήδη έχει εξαγγείλει ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας με την ομιλία και τη συνέντευξή του στη ΔΕΘ τον Σεπτέμβριο του 2016, το μόνο που θα αλλάξει στον ΕΝΦΙΑ του 2017 θα είναι οι διατάξεις που προβλέπουν απαλλαγές για τους φορολογούμενους με πολύ χαμηλά εισοδήματα και μικρής αξίας ακίνητη περιουσία. Οι διατάξεις αυτές θα τροποποιηθούν ώστε οι δικαιούχοι των απαλλαγών αυτών να μην πληρώνουν καθόλου το φόρο αυτό. Ουσιαστικά, το ποσοστό απαλλαγής των φορολογουμένων αυτών θα αυξηθεί από το 50% στο 100% του φόρου, ενώ οι προϋποθέσεις απαλλαγής, δηλαδή τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια που ισχύουν σήμερα, θα παραμείνουν αμετάβλητες.
Από την άλλη πλευρά ο πρωθυπουργός δεν δεσμεύθηκε για τη μη επέκταση του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ στα αγροτεμάχια, τους αγρούς και τις λοιπές εδαφικές εκτάσεις εκτός σχεδίων πόλεων ή οικισμών όπως προβλέπει ήδη η ισχύουσα νομοθεσία.
Ολα αυτά σημαίνουν πολύ απλά ότι φέτος:
* Πάνω από 6.000.000 νοικοκυριά θα κληθούν να ξαναπληρώσουν τον ΕΝΦΙΑ, ο οποίος μάλιστα θα υπολογιστεί επί των ίδιων αντικειμενικών αξιών που ελήφθησαν υπόψη για τον υπολογισμό του φόρου του 2016.
* Οι φορολογούμενοι με ακίνητα συνολικής αντικειμενικής αξίας άνω των 200.000 ευρώ θα κληθούν να καταβάλουν υπέρογκα ποσά συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ, καθώς ο φόρος αυτός θα επεκταθεί και στα αγροτεμάχια, τους αγρούς και τις λοιπές εκτάσεις γης εκτός σχεδίων πόλεων ή οικισμών! Σύμφωνα με τον ν. 4223/2013, η αναστολή της επιβολής του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ στις εκτός σχεδίων πόλεων ή οικισμών εκτάσεις γης ίσχυσε μόνο για το 2016.
