Η σύγχρονη αγορά εργασίας εμφανίζει σημαντική διαφοροποίηση σχετικά με τις προοπτικές διαφορετικών επαγγελμάτων: Από τη μία, επαγγέλματα με ιδιαίτερη εξειδίκευση που προϋποθέτουν ιδιαίτερες «πνευματικές» δεξιότητες εμφανίζουν σημαντικές προοπτικές, τη στιγμή που επαγγέλματα μεσαίας εξειδίκευσης υποκαθίστανται από αυτόματα μηχανήματα ή μεταφέρονται σε χώρες φθηνότερου εργατικού δυναμικού. Ενώ η τάση αυτή είναι ευρέως γνωστή, παράλληλα παρατηρείται μία λιγότερο γνωστή τάση ικανοποιητικής μεγέθυνσης των θέσεων εργασίας που αφορούν δεξιότητες χαμηλότερης κατά κύριο λόγο εξειδίκευσης (π.χ. φροντίδα ηλικιωμένων, υπηρεσίες καθαρισμού, υπηρεσίες φύλαξης κ.λπ.) και καθήκοντα που δύσκολα μπορούν να υποκατασταθούν από το φθηνότερο εργατικό δυναμικό απομακρυσμένων χωρών ή από αυτόματα μηχανήματα.
Η υπολογιστική ισχύς των σύγχρονων συστημάτων και η δύναμη των μηχανικών κατασκευών είναι τέτοια που επιτρέπει την υποκατάσταση την ανθρώπινης εργασίας σε καθήκοντα, τα οποία ακολουθούν συγκεκριμένες διαδικασίες και ξεκάθαρους (προγραμματισμένους εκ των προτέρων) κανόνες. Από την άλλη, οι… μηχανές αδυνατούν να αναλάβουν «πρωτοβουλίες» και να ολοκληρώσουν εργασίες για τις οποίες απαιτείται η ευελιξία και η προσαρμοστικότητα της ανθρώπινης φύσης.
Πρόσφατη μελέτη προχώρησε στην ταξινόμηση διαφορετικών επαγγελματικών καθηκόντων με βάση την επαναλαμβανόμενη (routine) φύση τους και την ευκολία με την οποία είναι δυνατόν να αυτοματοποιηθούν βάσει απλών κανόνων. Οι πέντε βασικές κατηγορίες καθηκόντων είναι οι εξής:
Επίλυση μη-δομημένων προβλημάτων (Solvingunstructuredproblems): Σε παρόμοια καθήκοντα, ένας Η/Υ συνεισφέρει στην επίλυση προβλημάτων, χωρίς να είναι σε θέση (ακόμα;) να υποκαταστήσει την ανθρώπινη σκέψη. Για παράδειγμα, ο γιατρός που προσπαθεί να προχωρήσει σε διάγνωση, ο δικηγόρος που προσπαθεί να υιοθετήσει την κατάλληλη υπερασπιστική γραμμή, ή το στέλεχος marketing που προσπαθεί να επινοήσει μια νέα διαφήμιση.
Διαχείριση νέας πληροφορίας (Workingwithnewinformation): Και στις εργασίες αυτές ο Η/Υ μπορεί να αξιοποιηθεί, χωρίς όμως να είναι σε θέση να υποκαταστήσει απόλυτα την ανθρώπινη εργασία. Για παράδειγμα, ένας καθηγητής που προσπαθεί να επινοήσει ένα παράδειγμα για να βελτιώσει το επίπεδο κατανόησης των μαθητών του ή ένας οικονομικός/πολιτικός αναλυτής που προσπαθεί να προβλέψει τις επιπτώσεις των πιο πρόσφατων εξελίξεων.
Καθήκοντα «πνευματικής» εργασίας που βασίζονται σε ξεκάθαρους, πλήρως ορισμένους κανόνες (Routinecognitivetasks): Τα επαγγέλματα που χαρακτηρίζονται κατά κύριο λόγο από παρόμοιες εργασίες απειλούνται σε σημαντικό βαθμό από αντικατάστασή των εργαζομένων από αυτόματα μηχανήματα. Χαρακτηριστικότερο ίσως παράδειγμα αποτελεί η πλειοψηφία των τραπεζικών εργασιών, για τη διεκπεραίωση των οποίων διευρύνεται διαρκώς ο ρόλος αυτόματων μηχανημάτων.
Καθήκοντα χειρονακτικής εργασίας που βασίζονται σε ξεκάθαρους, πλήρως ορισμένους κανόνες (Routinemanualtasks). Οι εργασίες αυτές, που απαιτούν ακρίβεια, προσοχή και επαναλαμβάνονται τακτικά, αποτελούν εργασίες που μπορεί εύκολα να επιτελέσει μία, κατάλληλα προγραμματισμένη, μηχανή. Για παράδειγμα, γραμμές συναρμολόγησης αυτοκινήτων, υπολογιστών κ.λπ.
Καθήκοντα «χειρονακτικής» εργασίας που, όμως, δεν βασίζονται σε προ-αποφασισμένους κανόνες και δεν μπορούν εύκολα να αυτοματοποιηθούν (Non-routinemanualtasks). Στα παραδείγματα συγκαταλέγεται η οδήγηση οχημάτων και η παροχή υπηρεσιών φροντίδας σε ηλικιωμένους. Σε παρόμοια καθήκοντα η συνεισφορά σύγχρονων μηχανημάτων και υπολογιστών είναι μικρή. Συνεπώς, αντίστοιχα χαμηλός είναι και ο κίνδυνος υποκατάστασης από μηχανές για τους εργαζομένους σε σχετικά επαγγέλματα.
Στο διάγραμμα, παρακάτω, απεικονίζεται η μεταβολή των παραπάνω εργασιακών καθηκόντων, στην αμερικανική οικονομία τις τελευταίες πέντε δεκαετίες. Εσείς, σε ποια κατηγορία επαγγελμάτων θα θέλατε να εντάσσεστε;
Δείκτης μεταβολής των εργασιακών καθηκόντων των πέντε κατηγοριών στην αμερικανική οικονομία (50 = 1960).
Το ενθαρρυντικό είναι πως οι δύο πρώτες, πολλά υποσχόμενες, κατηγορίες καθηκόντων που αναφέρθηκαν παραπάνω περιλαμβάνουν μία σειρά επαγγελμάτων και συνεπώς δημιουργούν προοπτικές απασχόλησης για άτομα με διαφορετικά ενδιαφέροντα και διαφορετικές κατευθύνσεις σπουδών! Κοινό γνώρισμα των αντίστοιχων θέσεων εργασίας αποτελεί (πέρα από την απόκτηση των αναγκαίων γνώσεων και δεξιοτήτων) η ανάπτυξη κριτικής σκέψης που διαφοροποιεί τις δυνατότητες του ανθρώπινου νου από τις (έως σήμερα τουλάχιστον) ικανότητες των αυτοματοποιημένων μηχανημάτων.
(edujob.gr)
